Алауханов Есберген Оразұлы
Пайдақорлық-зорлық қылмыстардыњ алдын алудыњ криминологиялық проблемалары
12.00.08 - қылмыстық құқық және криминология;
қылмыстық-атқару құқығы мамандығы бойынша
зањ ғылымдарыныњ докторы ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация
Зерттеудіњ объектісі - пайдақорлық-зорлық қылмыстылықпен байланысты Қазақстанныњ қазіргі уақыттағы өмірдіњ әр саласындағы құбылыстары.
Зерттеудіњ нақты заты. Пайдақорлық-зорлық қылмыстарыныњ генезисі, оныњ психологиялық, әлеуметтік аспектілері, оған әсер ететін экономикалық, ұйымдастырушылық т.б. факторлар, пайдақорлық-зорлық қылмыстарды жасаушы адамдардыњ және олардыњ құрбаны болған адамдардыњ мінез-құлқы мен тұлғасы, пайдақорлық-зорлық қылмыстылықтыњ алдын алушы нақты шаралар мен алдын алуды реттейтін зањдар мен нормативтік актілер, пайдақорлық-зорлық қылмыстылықты құрайтын нақты қылмыс құрамдарыныњ элементтері мен белгілері.
Диссертацияныњ мақсаты. Пайдақорлық-зорлық қылмыстарға қатысты зањдылықтарды анықтап, оларды талдау жолымен пайдақорлық-зорлық қылмыстарыныњ алдын алудыњ теориялық мәселелерін кењінен ашып, практикалық тұрғыдан алдын алудыњ тиімді ұыныстарын енгізу.
Зерттеудіњ методикасы мен методологиясы. Диссертацияныњ алдына қойылған міндеттерді орындау жолында автор философиялық диалектиканыњ зањдары мен таным әдістерін басшылыққа алды. Сол сияқты формальдық логиканыњ да ережелері, салыстырмалы-құқықтық әдістер де қолданылып, кей тұстарда өзге де ғылым салаларыныњ да әдістері, зањдылықтары мен ережелерін басшылыққа алынды. Соныњ ішінде, автор социологиялық, психологиялық және статистикалық әдістерге жиі арқа сүйеді.
Диссертациялық зерттеудіњ ғылыми жањалығы. Пайдақорлық-зорлық қылмыстылық проблемалары кешенді түрде Қазақстанда тұњғыш рет қарастырылып, “жањарғанњ өмір салты туындатқан пайдақорлық-зорлық қылмыстылықтыњ себептері мен жағдайлары анықталып отыр. Осы негізгі себептерге байланысты пайдақорлық-зорлық қылмыстылықтыњ алдын алу туралы тыњ ұсыныстар даярланды.
Пайдақорлық-зорлық қылмыстылықты құрайтын төрт қылмыс құрамына қатысты оларды қылмыстық-құқықтық тұрғыда жетілдіруге байланысты да зањ шығарушылық ұсыныстар да ењбектіњ жањалығын құрай алады. Онымен ғана шектеліп қоймай, қылмыстық-құқықтық болып табылмайтын өзге де зањдарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы ұсыныстар да ењбектіњ ғылыми жањалығын құрайды.
Зерттеудіњ теориялық және практикалық мањыздылығы. Пайдақорлық-зорлық қылмыстылықты құрайтын қылмыстар туралы, соныњ ішінде, оныњ құрылымы, динамикасы, халыққа шаққандағы коэффициенті, оныњ себептері, оларды жасаушы тұлғалар туралы ғылыми талдаудыњ нәтижесінде қол жеткен тұжырымдар ғалымдар мен оқырмандардыњ теориялық білімін толықтыруға атсалыса алады. Ал, пайдақорлық-зорлық қылмыстылықтыњ алдын алу туралы ұсыныстар, егер қолданыс табатын болса, практикалық мањызға ие болатыны сөзсіз.
Зерттеудіњ құрылымы мен көлемініњ сипаттамасы. Кіріспеде зерттеудіњ өзектілігі, мақсаты мен міндеттері, методологиялық негіздері, теориялық зерттелгендігі дәрежесі, зерттеудіњ теориялық дәне практикалық мањыздылығы. Сонымен қатар, жұмыстыњ осы бөлігінде зерттеу нәтижелерініњ сынақтан өтуі туралы мәліметтер берілген.
Жұмыстыњ “Пайдақорлық-зорлық қылмыстар үшін қылмыстық-құқықтық жауаптылық проблемаларыњ деп аталатын тарауы алты бөліктен тұрады. Осы тарауда Қазақстан Республикасыныњ Қылмыстық кодексіне талдау жасау арқылы пайдақорлық-зорлық қылмыстар қатары анықталған, сондай-ақ оларды саралау мәселелері талданған.
Диссертацияныњ “Пайдақорлық-зорлық қылмыстардыњ жалпы криминологиялық сипаттамасыњ деп аталатын екінші тарауы төрт бөлімнен тұрады. Онда соњғы он жылда жасалған қарақшылық, бандитизм, тонау және қорқытып алушылықтыњ ахуалы мен динамикасы, құрылымы, негізгі себептері мен жасалу жағдайлары, виктимдік аспектілері қарастырылады.
Жұмыстыњ “Пайдақорлық-зорлық қылмыстарын жасаушы қылмыскердіњ тұлғасы” деген тарауы бе бөлімнен тұрады, онда қылмыскер тұлғасын құрайтын элементтер ашылған.
“Пайдақорлық-зорлық қылмыстардыњ алдын алудыњ негізгі шараларыњ атты соњғы тарауы үш бөлімнен тұрады. Онда пайдақорлық-зорлық қылмыстардыњ алдын алудыњ жалпы әлеуметтік және арнайы шаралары қарастырылған.
Диссертацияныњ қорытынды бөлімінде автордыњ негізгі қорытындылары мен негізгі ұсыныстары баяндалған.
Resume
Alaukhanov Yesbergen Orazovich
“Chriminological problems of prdicting mercenary-violent crimes”
Synopsis of thesis submitted to confer the Scholarly Degree of “Doctor of Law Sciences”
Speciality: 12.00.08 – criminal law and chriminology, crirmrnal-executive law.
The object of the dissertation is phenomena in different fields of the life in the Repuplic of Kazakhstan related to mercenary-violent criminology.
The subject of research is genesis, phychological, social aspercts of the mercenary-violent criminology as well as economic, organizational and other factors which influence on this phenomenon, behavior and individuals involved in commiting mercenary-violent crimes and their victims. In the researchthe author also formulates concrete measures of predicting mercenary-violent crimes, laws and legislative acts refulating its prediction process and elements and features of corpus delicty.
The aim of disertation is defining laws of mercenary-violent criminality, broad analysis of theoretical problems and working out effective practical proposals on predicting mercenary-violent criminality via revealing its laws.
Methods and methodology of the research. In order to reach the aim of the dissertation paper the analysis was made based on the laws of dialectal philosophy and general scientific methods of cognition. This research is also based on the rules of formal logic, comparative law methods, laws and rules of other branches of science.
Scientific novelty of the dissertation research. The present paper is first in the Republic of Kazakhstan to give a complex analisys of the problems of mercenary-violent criminality as well as attempt to reveal reasons and conditions of mercenary-violent criminality originaged by a new modem lifestyle. Taking into consideration reasons and conditions there had been made effective proposals on predicting mercenary-violent criminality.
Proposals on improving criminal legislation concerning four corpus delicty, which make up a mercenary-violent criminality might be considered as the novelty of the present scientific research. Besides proposals on inserting amendments and addenda to the laws which are not comprised in the Criminal legislation make up a scientific novelty of the present research.
Theoretical significance and practical value of the research. The author of research paper made a scientific analysis of the mercenary-violent crimes, their structure, dynamics. Coefficient per population, their reasons and individuals committing these types of crimes and came to conclusion and final results that will contribute to a deeper theoretical knowledge in this field. Proposals on predicting mercenary-violent criminality have a great practical value.
Characteristics of the structural content of the research. In the introduction the author defined topicality, target, tasks, methodological basis, the level of theoretical study, theoretical and practical value of the research. The introduction comprises data on aprobation of the results of the present paper.
The first section “Problems of criminal legislative responsibility of mercenary-violent crimes” consists of six subjections. In this section the author defined a set of mercenary-violent crimes based on the analysis of the criminal code of the Republic of Kazakhstan and besides settled problems related to their qualifications. The second section “General criminological characteristics of the mercenary-violent crimes” consists of 4 subsections. This sections deals with the description of the static situation and dynamics of the crimes, main reasons and conditions of committing these crimes, victimological aspects of robbery, banditry, blackmail within the last decade.
The third section “Personality of criminal committing mercenary-violent crimes” has five sections where author reveals the elements which up the structure of the criminal personality. The fourth part “Basic measures of predicting mercenary-violent crimes” consists of three sections. In this part of the research general social and special measures on predicting mercenary-violent crimes had been considered and analysed. In the final part of thr dissertation research the author made final inferences and outlined the proposals.
РЕЗЮМЕ
АЛАУХАНОВ ЕСБЕРГЕН ОРАЗОВИЧ
КРИМИНОЛОГИЧЕСКИЕ ПРОБЛЕМЫ ПРЕДУПРЕЖДЕНИЯ КОРЫСТНО-НАСИЛЬСТВЕННЫХ ПРЕСТУПЛЕНИЙ
Диссертация на соискание ученой степени доктора юридических наук по специальности 12.00.08 - уголовное право и криминология; уголовно- исполнительное право.
Объект исследования - явления в различных областях жизни Казахстана, связанные с корыстно-насильственной преступностью.
Предметом исследования являются генезис, психологические, социальные аспекты корыстно-насильственной преступности, экономические, организационные и другие факторы, влияющие на данное явление, поведение и личность лиц, совершающих корыстно-насильственные преступления, и их жертв, конкретные меры предупреждения корыстно-насильственной преступности, законы и нормативные акты, регулирующие ее предупреждение, а также элементы и признаки составов корыстно-насильственных преступлений.
Цель диссертации. Определение закономерностей корыстно-насильственной преступности, широкое освещение теоретических вопросов и выработка эффективных практических предложений предупреждения корыстно-насильственной преступности путем анализа ее закономерностей.
Методика и методология исследования. В целях достижения задач, поставленных перед диссертационной работой, автор руководствовался законами диалектической философии и общенаучными методами познания. Также исследование опирается на правила формальной логики, сравнительно-правовые методы, а в некоторых моментах берутся во внимание методы, закономерности и правила других областей науки.
Научная новизна диссертационного исследования. Данная работа является первым в Казахстане комплексным исследованием проблем корыстно-насильственной преступности, попыткой выявления причин и условий корыстно-насильственной преступности, порожденных новым образом современной жизни. С учетом вышеуказанных причин и условий сделаны эффективные предложения по предупреждению корыстно-насильственной преступности.
Предложения по совершенствованию уголовного законодательства относительно четырех составов преступлений, составляющих корыстно-насильственную преступность могут составить новизну данной работы. Кроме того, предложения по внесению изменений и дополнений в законы, не входящие в состав уголовного законодательства также составляет научную новизну исследования.
Теоретическое и практическое значение исследования. Заключения и выводы, к которым пришел автор в результате научного анализа корыстно-насильственных преступлений, в том числе их структуры, динамики, коэффициента на население, их причин и личности, совершающих данные преступления могут послужить углублению теоретических знаний в данной области. Предложения по предупреждению корыстно-насильственной преступности имеют практическое значение.
Характеристика структурного содержания исследования. Во введении работы всесторонне обоснованы актуальность, цель и задачи, методологические основы, уровень теоретического изучения, теоретическая и практическая значимость исследования. Также в данной части работы даны сведения об апробациях результатов исследования.
Первый раздел работы «Проблемы уголовно-правовой ответственности за корыстно-насильственные преступления» состоит из шести подразделов. В данном разделе определен круг корыстно-насильственных преступлений посредством анализа Уголовного кодекса Республики Казахстан, а также проанализированы вопросы их квалификации.
Второй раздел диссертации «Общая криминологическая характеристика корыстно-насильственных преступлений» состоит из четырех подразделов. В нем рассматриваются состояние и динамика, структура, основные причины и условия совершения, виктимологические аспекты разбоя, бандитизма, грабежа и вымогательства за последние десять лет.
Третьи раздел работы «Личность преступника, совершающего корыстно-насильственные преступления» состоит из пяти подразделов, в которых раскрываются элементы, составляющие структуру личности преступника.
И последний, четвертый раздел «Основные меры предупреждения корыстно-насильственных преступлений» состоит из трех подразделов. В нем рассмотрены общесоциальные и специальные меры предупреждения корыстно-насильственных преступлений.
В заключительной части диссертации изложены выводы и основные предложения автора.
* Данные получены в Республиканском центре правовой информации и статистики при Генеральной Прокуратуре Республики Казахстан.
Страницы: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14
